Πολεοσκόπιο 2025-10-29

Οι υποδομές προηγούνται, η κουλτούρα ακολουθεί | Πόσα αυτοκίνητα θα έχουμε στην Αθήνα το 2050 | Η σημαντικότερη εξέλιξη στα e-bikes την τελευταία πενταετία, αλλά θα την αγοράσει κανείς;

Oct 29, 2025

Καλώς ήρθατε στο Πολεοσκόπιο, μια διεβδομαδιαία συλλογή ειδήσεων και συνδέσμων για τις πόλεις, την ανάπτυξή τους και τους ανθρώπους που τις κατοικούν.

Τα 3 βασικά

1. Οι υποδομές προηγούνται, η κουλτούρα ακολουθεί

Νέα έρευνα του MIT Senseable City Lab δείχνει ότι οι νόμοι για τα όρια ταχύτητας -όπως το 30 χλμ/ώρα του νέου ΚΟΚ- έχουν πολύ μικρή επίδραση στην πραγματική συμπεριφορά των οδηγών: ανάλυση 73 εκατ. σημείων τηλεμετρίας σε Μιλάνο, Άμστερνταμ και Ντουμπάι έδειξε ότι μετά την μείωση του ορίου από 50 σε 30 χλμ/ώρα, η μέση ταχύτητα έπεσε μόλις 2–3 χλμ/ώρα. Αντιθέτως, η γεωμετρία του δρόμου, η κουλτούρα και ακόμη και το κλίμα επηρεάζουν περισσότερο από τους νόμους. Το μήνυμα είναι σαφές και σας έχω γράψει για αυτό αρκετές φορές: η ασφάλεια δεν επιβάλλεται με πινακίδες, αλλά σχεδιάζεται με διαβάσεις, δέντρα και στενότερες λωρίδες που «εκπαιδεύουν» τους οδηγούς χωρίς να προκαλούν πολιτικούς πολέμους.

2. Πόσα αυτοκίνητα θα έχουμε στην Αθήνα το 2050

Συζήτηση για την μικροκινητικότητα, το αυτοκίνητο και την αστική καινοτομία.

3. Η σημαντικότερη εξέλιξη στα e-bikes την τελευταία πενταετία, αλλά θα την αγοράσει κανείς;

Η νέα εταιρεία μικροκινητικότητας Also, που αποσχίστηκε από τη Rivian, παρουσίασε τα πρώτα της οχήματα: ένα ηλεκτρικό ποδήλατο, ένα τετρακίνητο όχημα-πλατφόρμα και ένα κράνος με ενσωματωμένο ηχοσύστημα.

Το drive-by-wire σύστημα (δεν υπάρχει μηχανική σύνδεση ανάμεσα στο πεντάλ και την κίνηση του ποδηλάτου - ο αναβάτης κινεί μια γεννήτρια που φορτίζει την μπαταρία, ενώ ένας ξεχωριστός ηλεκτροκινητήρας στον πίσω τροχό ελέγχεται μέσω λογισμικού), το OS τύπου Rivian και ο αρθρωτός σκελετός που επιτρέπει τη μετατροπή του ποδηλάτου από commuter σε cargo ή bench-seat είναι πραγματικές καινοτομίες. Έχει τύχη όμως με τιμή εκκίνησης στα 4.500 δολάρια; Καμία μάρκα δεν το έχει καταφέρει, οπότε μάλλον όχι.

Ελλάδα

Η ΣΤΑΣΥ εκτελεί σήμερα 100 λιγότερα δρομολόγια/ημέρα από το 2023.
Μετά από 7 χρόνια χωρίς επίσημα στοιχεία, ο Δήμος Αθηναίων έκανε μαζική νυχτερινή καταγραφή αστέγων. Τα αποτελέσματα αναμένονται τέλη Νοεμβρίου.
Ο Δήμος Αθηναίων «σβήνει» κλήσεις 2,1 εκατ. ευρώ επειδή έχει παρέλθει η τριετής αποσβεστική προθεσμία για τη βεβαίωση των σχετικών πράξεων. Τα ξέρετε όμως αυτά.
Το υπουργείο Πολιτισμού άναψε το πράσινο φως στην εκπόνηση μελέτης αποκατάστασης και επανάχρησης του ιστορικού βιομηχανικού συγκροτήματος της ζυθοποιίας ΦΙΞ στη Θεσσαλονίκη.
Μια σειρά διατηρητέων κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας «ξυπνούν» με αποκαταστάσεις και νέες χρήσεις.
Η νέα έκθεση WW Observatory for Attractive Cities 2025 δείχνει ότι οι πόλεις που προσελκύουν ταλέντο συνδυάζουν ποιότητα ζωής, προσιτότητα και lovability. Στην κορυφή βρίσκεται το Ντουμπάι, χάρη στην ασφάλεια, τη σταθερότητα και την επενδυτική του δυναμική, ενώ η Δυτική Ευρώπη διατηρεί συνολικά τα ηνία. Η Αθήνα βρίσκεται στην 110η θέση.
[📹] Πότε χάθηκε η ομορφιά; Έκδοση Αθήνα.

Τα Take Back the City meetups επιστρέφουν στη Θεσσαλονίκη! Κάντε εγγραφή εδώ.

Αστική Ζωή

[📹] Πότε χάθηκε η ομορφιά; Έκδοση Λονδίνο.
Το Κάρντιφ υιοθετεί τα πρώτα τέλη στάθμευσης με βάση το βάρος στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Στο Hyde Park, μια ομάδα εικοσάρηδων μετράει ως το τρία και μετά ουρλιάζει. Το London Scream Club, μια συλλογική εκτόνωση που ξεκίνησε από TikTok βίντεο στις ΗΠΑ, έχει γίνει το νέο «ανεπίσημο» αντι-άγχος κίνημα της πόλης.
Το Appleby Blue Almshouse στο Bermondsey του Λονδίνου απέσπασε το RIBA Stirling Prize 2025, προσφέροντας ένα νέο πρότυπο για την κοινωνική κατοικία ηλικιωμένων.
Ένα εργαστήριο «χαρτογράφησης μνήμης» προσφύγων από τη Χομς δείχνει πως μετά την πτώση του Άσαντ (2024) δεν υπάρχει μία πόλη προς ανοικοδόμηση αλλά πολλές.
Σε μια παλιά χερσόνησο 125 στρεμμάτων, όπου άλλοτε λειτουργούσε ο πετρελαϊκός σταθμός Manresa, ένα φιλόδοξο σχέδιο μεταμορφώνει τα σκουριασμένα μηχανήματα και τη ρύπανση σε δημόσιο πάρκο, φυσικό καταφύγιο και πολιτιστικό κόμβο. Η πρωτοβουλία δείχνει πώς η «προσαρμοστική επανάχρηση» (adaptive reuse) μπορεί να δώσει νέα ζωή στις ενεργειακές υποδομές του 20ού αιώνα, όπως έγινε με τον Tate Modern στο Λονδίνο ή το Powerhouse Arts στο Μπρούκλιν.
Στο Χιούστον, μια ομάδα κατοίκων οργανώνει hub homes: σπίτια με φωτοβολταϊκά και μπαταρίες που λειτουργούν ως άτυπα κέντρα ανθεκτικότητας σε περιόδους διακοπών ρεύματος ή φυσικών καταστροφών
Μια μελέτη στο Μπάφαλο δείχνει ότι η αύξηση των κλήσεων στις δημοτικές υπηρεσίες δεν σημαίνει απαραίτητα επιδείνωση των συνθηκών. Αντιθέτως, μπορεί να υποδηλώνει αύξηση εμπιστοσύνης των κατοίκων προς τις αρχές. Αυτό μεταφράζεται στο ότι τα σχετικά δεδομένα μπορούν να λειτουργήσουν ως δείκτης κοινωνικής εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ πολιτών και τοπικής διοίκησης.
Το Άμστερνταμ γιορτάζει 750 χρόνια ανθεκτικότητας.
Οι δημόσιες βιβλιοθήκες της Αμερικής επανεφευρίσκονται ως χώροι συνάντησης, μάθησης και αστικής αναζωογόνησης.
Η πόλη Σεονγκνάμ στη Νότια Κορέα διοργανώνει δημοτικά events γνωριμιών για νέους, με στόχο να ενισχύσει τις σχέσεις, τους γάμους και τις γεννήσεις.
Η νέα πρωτεύουσα της Ινδονησίας, Νουσαντάρα, που είχε παρουσιαστεί ως πρότυπο «πράσινης» και αποκεντρωμένης ανάπτυξης, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πόλη-φάντασμα.

Βιώσιμη κινητικότητα

Μετά το Παρίσι και τη Μαδρίτη, και η Πράγα προχωράει σε απαγόρευση των ενοικιαζόμενων ηλεκτρικών πατινιών.
Περισσότερα για τους αυξημένους θανάτους πεζών στις ΗΠΑ που κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως ακόμα.
Μια νέα ανάλυση σε 800.000 οχήματα σε όλη την Ευρώπη δείχνει ότι τα plug-in υβριδικά αυτοκίνητα εκπέμπουν σχεδόν πέντε φορές περισσότερους ρύπους απ’ ό,τι δείχνουν οι επίσημες μετρήσεις. Στην πράξη, ρυπαίνουν μόλις 19% λιγότερο από τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα, ενώ στα εργαστήρια υποτίθεται πως ήταν 75% καθαρότερα. Η διαφορά οφείλεται στο ότι μόνο το 27% των χιλιομέτρων γίνεται σε ηλεκτρική λειτουργία — έναντι 84% που υπολογίζει η Ε.Ε. στα πρότυπα πιστοποίησης.
Μια νέα μελέτη για τα συστήματα κοινόχρηστων ποδηλάτων στην Ευρώπη δείχνει ότι πρόκειται για στρατηγική δημόσια επένδυση, η οποία αποφέρει ετήσια απόδοση 10%, δημιουργώντας οφέλη ύψους 305 εκατ. ευρώ. Αυτά περιλαμβάνουν 46.000 τόνους λιγότερων εκπομπών CO₂, την πρόληψη σχεδόν 1.000 χρόνιων ασθενειών, τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και τη στήριξη 6.000 θέσεων εργασίας.
Η Tesla επαναφέρει τη λειτουργία Mad Max – το λογισμικό που «αγνοεί» τα όρια ταχύτητας.

Τεχνολογία

Το 2026, η Waymo θα ξεκινήσει πιλοτικά δρομολόγια αυτόνομων ταξί στο Λονδίνο.
Η Uber λανσάρει στις ΗΠΑ μια νέα κατηγορία «digital tasks», ζητώντας από οδηγούς να ανεβάζουν μενού, να ηχογραφούν φράσεις και να εκπαιδεύουν τη μελλοντική της ΑΙ που θα τους αντικαταστήσει.
Οι πόλεις που θέλουν να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά την τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να επενδύσουν όχι μόνο στην εκπαίδευση των υπαρχόντων υπαλλήλων τους, αλλά και σε νέες στρατηγικές προσέλκυσης τεχνολογικού ταλέντου.