Πόσα διαμερίσματα χτίζουν 2,4 δις ευρώ

Επιπλέον, Opencouncil, το ποδήλατο ως πολιτική πράξη, ο νέος ΚΟΚ, ο Κηφισός της Σεούλ, νέο κράτος μέσα στα Τίρανα, 40% των παιδιών περπατά ή ποδηλατεί στις ULEZ του Λονδίνου, φωτεινές διαβάσεις πεζών

Η κυβέρνηση έχει εντοπίσει σωστά ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ελλάδας την σοβαρή έλλειψη προσιτής στέγασης. Η κρίση προσιτής στέγασης επιδεινώνει τις ανισότητες στον πλούτο, οδηγεί τους γονείς με χαμηλό εισόδημα να ζουν σε γειτονιές με μικρότερη ανοδική κινητικότητα και μειώνει την ικανότητα της χώρας μας για οικονομική ανάπτυξη και καινοτομία. Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε αρκετά νέα μέτρα με τον προϋπολογισμό μόνο για τα δύο πρώτα να ανέρχεται στα 2,4 δισ. ευρώ:

• «Σπίτι Μου 2», πρόγραμμα χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία

• «Αναβαθμίζω το σπίτι μου», άτοκα δάνεια μέχρι και 25.000 ευρώ για ανακαινίσεις

• «Ανακαινίζω-Νοικιάζω», επιδότηση για πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους μέχρι 13.330 ευρώ

• Mπόνους 2.500 ευρώ για συγκατοίκηση

• Αύξηση του επιδόματος φοιτητικής στέγης έως και 2.500 ευρώ

Όλα τα παραπάνω μέτρα έχουν ένα κοινό. Επιδοτούν τη ζήτηση. Είναι αυτό το πρόβλημα μας; Ό,τι δεν ενδιαφέρονται αρκετοί άνθρωποι να βρουν ή να αγοράσουν σπίτι; Η απάντηση είναι όχι. Για την ακρίβεια συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ενδιαφέρονται τόσοι πολλοί πού τα διαθέσιμα σπίτια (προσφορά) δεν αρκούν. Εξού και οι τιμές τους αυξάνονται κάθε χρόνο 15%.

Η λογική αυτών των επιδομάτων φαντάζομαι πως είναι ότι με αυτά καλύπτουμε τις αυξήσεις των τελευταίων χρόνων άρα μπορούμε ξανά να αγοράσουμε ή νοικιάσουμε τα σπίτια που δεν μπορούσαμε πριν. Ισχύει κάτι τέτοιο; Η απάντηση είναι ξανά, κάτι που μαθαίνεις την πρώτη εβδομάδα ενός οικονομικού πτυχίου, όχι. Το πρόβλημα με κάθε πολιτική που δίνει περισσότερα χρήματα στους αγοραστές είναι ότι ανεβάζει τη ζήτηση, η οποία ανεβάζει ακόμη περισσότερο τις τιμές όσο η προσφορά (δηλαδή τα διαθέσιμα σπίτια) παραμένει σταθερή.

Προσφορά και Ζήτηση

Ένα πράγμα μόνο μπορεί να ρίξει το κόστος της στέγασης. Η αύξηση της προσφοράς, δηλαδή του διαθέσιμου αποθέματος κατοικιών. Το βασικό μέτρο της κυβέρνησης σε αυτή την κατεύθυνση είναι η θέσπιση του αφορολόγητου εισοδήματος για ενοίκια από ακίνητα που σήμερα είναι κλειστά. Το κόστος του μέτρου; 13 εκατ. ευρώ το χρόνο. Από τη μία λοιπόν βάζουμε πάνω από 2,4 δις και από την άλλη το 0,5% αυτού.

Γιατί δεν αντιστρέφουμε αυτά τα ποσά; Με 2,4 δις θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε μια νέα αρχή κοινωνικής στέγασης που θα λειτουργεί ως εργολάβος. Στην αρχή, αυτά τα 2,4 δις θα μπορούσαν να πάνε στην ανακαίνιση των εκατοντάδων χιλιάδων ακίνητων που ανήκουν στο δημόσιο. Έστω πως με 25.000 ευρώ ανακαινίζουμε πλήρως και αναβαθμίζουμε ενεργειακά ένα διαμέρισμα 90 τετραγωνικών μέτρων. Πόσα διαμερίσματα 90 τ.μ. μπορεί να ανακαινίσει σε αυτό το κόστος ο προϋπολογισμός των «Σπίτι μου 2» και «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου»; 96.000 διαμερίσματα.

96.000 διαμερίσματα που θα είναι περιουσία του δημοσίου και θα μπορεί να τα νοικιάζει σε τιμές που θα ορίσει το ίδιο. Έστω πως αυτό το ποσό είναι κατά μέσο όρο 500 ευρώ το μήνα για 90 τ.μ., δηλαδή ένα έσοδο 576 εκ. το χρόνο. Με αυτά, ανακαινίζεις άλλα 23.000 διαμερίσματα και σε δύο χρόνια έχεις ένα χαρτοφυλάκιο από 119.000 διαμερίσματα. Την επόμενη χρονιά με ακόμα μεγαλύτερο έσοδο ανακαινίζεις ακόμα περισσότερα. Και όπως καταλάβατε, μέχρι να φτάσουμε εκεί που πρέπει.

La Borda, Barcelona

Η δύναμη ενός τέτοιου σχήματος δεν περιορίζεται στην δυνατότητα του να λύσει τη στεγαστική κρίση. Παράλληλα με αυτή τη λειτουργία, επιτρέπει στο δημόσιο να:

• ελέγχει τη τιμή με την οποία θα διατίθεται στην αγορά ένα σημαντικό ποσοστό του συνόλου κατοικιών, επηρεάζοντας και τον ευρύτερο δείκτη τιμών

• ελέγχει και επιταχύνει την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος (βασικού πυλώνα του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα)

• επιταχύνει την υιοθέτηση και ωρίμανση νέων τεχνολογιών (π.χ. αντλίες θερμότητας)

• επιταχύνει την υιοθέτηση και ωρίμανση νέων οικονομικών μοντέλων και αρχιτεκτονικών πρακτικών

• επιλέγει στρατηγικά την αναβάθμιση συγκεκριμένων περιοχών προτεραιοποιώντας την παροχή κοινωνικής στέγασης σε αυτές

• βελτιώνει τον συντονισμό και αποδοτικότητα ευρύτερων στρατηγικών συνδυάζοντας για παράδειγμα νέες υποδομές μεταφορών με δημιουργία κατοικιών για την επιτάχυνση δημιουργίας δικτύων και απόσβεσης των επενδύσεων

Social Spaciousness: MVRDV’s new design study with HUB and Bridges shows how co-living can help shape the future of housing

Η κοινωνική στέγαση στην Αθήνα αναπτύχθηκε κυρίως από το 1922 έως το 2004 από τρεις δημόσιους φορείς και κατασκεύασε 19.299 κατοικίες, στεγάζοντας μόλις το 1,6% του πληθυσμού το 2011. Ποσοστό πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Από το 2012 δεν υπάρχουν πλέον δημόσιοι φορείς για τη στέγαση χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριών.

Τι μας σταματά από το να χτίσουμε οι ίδιοι τα σπίτια που χρειαζόμαστε; Μια εξήγηση μπορεί να είναι πως δεν έχουμε ιδέα ποια κτίρια έχουμε και που. Μια άλλη είναι πως ίσως θέλουμε να τα εκποιήσουμε άμεσα για να χρηματοδοτούμε επιδοματικές πολιτικές και μείωση χρέους. Η πιο καχύποπτη, είναι πως κανείς που βρίσκεται στο δωμάτιο που λαμβάνονται οι αποφάσεις δεν έχει τις σχετικές προσλαμβάνουσες. Και η πιο πιθανή, είναι πως δεν θέλουμε να πάρουμε δουλειά από τον ιδιωτικό τομέα και τις τράπεζες και να μεγαλώσουμε το κράτος.

Όμως η δημόσια ή κοινωνική στέγαση αποτελεί μια σημαντική λύση για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης σε πολλές χώρες. Ορισμένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα κοινωνικής στέγασης παγκοσμίως περιλαμβάνουν το μοντέλο της Βιέννης στην Αυστρία, όπου περίπου το 60% του πληθυσμού ζει σε επιδοτούμενες κατοικίες, το σύστημα κοινωνικής στέγασης της Σιγκαπούρης που στεγάζει περίπου το 80% του πληθυσμού, και το μοντέλο της Δανίας, όπου οι μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί στέγασης παρέχουν υψηλής ποιότητας κατοικίες σε προσιτές τιμές. Στην Ολλανδία, περίπου το 30% των κατοικιών είναι κοινωνικές, ενώ στη Γαλλία, το πρόγραμμα HLM (Habitation à Loyer Modéré) παρέχει στέγαση σε περίπου 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν πώς η κοινωνική στέγαση μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά, προσφέροντας ασφάλεια, σταθερότητα και προσιτές τιμές στους κατοίκους, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή και την αστική ανάπτυξη.

Όποια και αν είναι η εξήγηση στο γιατί δεν το έχουμε κάνει μέχρι σήμερα, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως τα μέτρα που έχουμε πάρει δεν θα φέρουν αποτέλεσμα και πως ο αποπροσανατολισμός του δημόσιου διαλόγου σε θεματικές χωρίς πραγματικό αντίκτυπο στις τιμές των ενοικίων δεν βοηθάει. Αν θέλουμε όντως να λύσουμε το πρόβλημα, πρέπει να αλλάξουμε τακτική. Ήρθε η ώρα να χτίσουμε.

---

Ελλάδα

• OpenCouncil, μια πλατφόρμα που κάνει τα δημοτικά συμβουλία κατανοητά και προσβάσιμα. Παίρνει τα δημόσια βίντεο δημοτικών συμβουλίων από το YouTube, τα απομαγνητοφωνεί, αναγνωρίζει ομιλητές, φτιάχνει περιλήψεις με χρήση ΑΙ, και εξάγει στατιστικά.

• Στην Αθήνα με ποδήλατο - απλοϊκή επιλογή ή πολιτική πράξη;

  

  Ride Athens, Σπύρος Μπακάλης

• Προς ψήφιση έως τέλη Σεπτεμβρίου ο νέος ΚΟΚ.

• Η προσπάθεια εγκατάστασης 388 καμερών ελέγχου κυκλοφορίας στην Αττική, με κόστος 34.475 ευρώ ανά κάμερα και συνολικό προϋπολογισμό 18 εκατομμύρια ευρώ, αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω ανησυχιών για υπερτιμολόγηση, καθυστερήσεις στη διαδικασία, και πιθανό πάγωμα του διαγωνισμού από τα κυβερνητικά σχέδια που διέρρευσαν τις προηγούμενες ημέρες για εγκατάσταση 1.000 καμερών για τον έλεγχο της κυκλοφορίας.

• Χωρίς συντήρηση επί 20 χρόνια είναι το τελευταίο ενάμισι χιλιόμετρο της λεωφόρου Κηφισού.

• Σύμφωνα με τον Economist, η Αθήνα παραμένει η λιγότερο βιώσιμη από τις πόλεις της Δυτικής Ευρώπης.

• Απλός οδηγός για το πως μπορούμε να έχουμε καλύτερα πεζοδρόμια.

• 23 μόνο ελληνικές πόλεις δήλωσαν φέτος συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Βιώσιμης Κινητικότητας από 87 που συμμετείχαν το 2020 και από τις 1.852 που έχουν δηλώσει σε όλη την Ευρώπη.

Αστική ζωή

• Η αποκατάσταση του Κηφισού της Σεούλ (Cheongye), που ολοκληρώθηκε το 2005, μετέτρεψε έναν καλυμμένο αυτοκινητόδρομο σε ένα 5,84 χλμ αστικό υδάτινο οικοσύστημα, αυξάνοντας τη βιοποικιλότητα κατά 35%, τις τιμές των ακινήτων έως και 80%, και δημιουργώντας ένα δημοφιλές δημόσιο χώρο, παρά τις κριτικές για το υψηλό κόστος και τις μετατοπίσεις επιχειρήσεων.

  

• Ο αρχιτέκτονας Vishaan Chakrabarti υποστηρίζει στο νέο του βιβλίο την ανάγκη για πυκνότητα προσανατολισμένη στις δημόσιες συγκοινωνίες και "συνδετικό σχεδιασμό", προτείνοντας τριώροφα κτίρια με 12-15 διαμερίσματα και χώρους κοινωνικής τριβής, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και του κοινωνικού διαχωρισμού, ενώ τονίζει την ανάγκη επανεπένδυσης στο υπάρχον απόθεμα κατοικιών.

• Η Αλβανία σχεδιάζει να δώσει 27 στρέμματα μέσα στα Τίρανα στο θρησκευτικό τάγμα Μπεκτασί, με στόχο τη δημιουργία ενός νέου κράτους, το οποίο θα έχει δική του διοίκηση, διαβατήρια και σύνορα.

• Ανάλυση της αστικοποίησης στις αναπτυσσόμενες χώρες, που επισημαίνει τις διαφορές μεταξύ "πόλεων παραγωγών" και "πόλεων καταναλωτών". Η Κίνα έχει ακόμα ποσοστό αστικοποίησης 64%, παρόμοιο με αυτό της Γκάμπια (64%) και του Ισημερινού (65%).

Βιώσιμη κινητικότητα

• Μετά την εφαρμογή της ζώνης χαμηλών εκπομπών ρύπων στο Λονδίνο, το 40% των παιδιών άρχισε να περπατά ή να ποδηλατεί στο σχολείο. Ίσως για αυτό, ο Δήμαρχος της πόλης, Sadiq Khan, επαναπροτείνει την πεζοδρόμηση της Oxford Street, παρά την αποτυχία προηγούμενης προσπάθειας το 2018. Φαίνεται να έχει την υποστήριξη της νέας κυβέρνησης των Εργατικών.

• Οι φωτεινές διαβάσεις πεζών μπορούν να μειώσουν τη ταχύτητα των οχημάτων έως 32%.

• Η Ποντεβέδρα έχει μειώσει την κυκλοφορία οχημάτων κατά 97% στο ιστορικό κέντρο της και τις εκπομπές CO2 κατά 70% από το 1999, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα μηδενικούς θανάτους από τροχαία από το 2011. Την αναφέρουμε συχνά, αλλά αξίζει.

• Η χρήση cargo bikes έχει αυξηθεί κατά 73% στο Λονδίνο και η πόλη περιμένει μέχρι το 2030 να έχουν αντικαταστήσει το 17% των διαδρομών που σήμερα γίνονται με van, μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα κατά 30.000 τόνους ετησίως.

• Στη Ζυρίχη το 99,2% των κατοίκων να ζουν σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια από βασικές υπηρεσίες, στο Σαν Αντόνιο μόλις 2,5%.

  

Τεχνολογία

• Το πρόγραμμα Bike Angels της Citi Bike στη Νέα Υόρκη, που στοχεύει στην αναδιανομή ποδηλάτων, έχει οδηγήσει σε ένα φαινόμενο όπου μερικοί χρήστες, εκμεταλλευόμενοι τον αλγόριθμο, κερδίζουν έως και 6.000 δολάρια μηνιαίως.

• Η Καλιφόρνια ψήφισε νομοσχέδιο που απαιτεί την εγκατάσταση τεχνολογίας έξυπνης υποβοήθησης ταχύτητας (ISA) σε όλα τα νέα οχήματα έως το 2030. Η ISA προειδοποιεί τους οδηγούς όταν υπερβαίνουν το όριο ταχύτητας κατά περισσότερο από 16 km/h.