Πολεοσκόπιο 2025-05-15

Το Ακριβότερο "Δωρεάν" Αγαθό | Δεν Υπάρχει Αγάπη στη Ζούγκλα | Από το 24ωρο Μετρό στα Αυτόνομα Οχήματα

May 15, 2025

Καλώς ήρθατε στο Πολεοσκόπιο, μια διεβδομαδιαία συλλογή ειδήσεων και συνδέσμων για τις πόλεις, την ανάπτυξή τους και τους ανθρώπους που τις κατοικούν.

Τα 3 βασικά

1. Το Ακριβότερο "Δωρεάν" Αγαθό

Κάποιοι βλέπουν αυτές τις τιμές και παθαίνουν σοκ, καθώς το χρυσάφι των τετραγωνικών δεν αφορά πλέον μόνο τα διαμερίσματα:

Η αύξηση των τιμών πώλησης θέσεων πάρκινγκ από το 2019 έως το 2024 ανέρχεται σε 478%
Οι μεταβιβάσεις (αγοραπωλησίες) θέσεων στάθμευσης αυξήθηκαν κατά 84,2% το 2024 σε σχέση με το 2019
Στο Νέο Κόσμο, μια κλειστή θέση 13 τ.μ. κόστιζε 13.000 ευρώ το 2020 και τώρα κοστίζει 24.500 ευρώ
Στην Κυψέλη, θέση 10 τ.μ. από 10.000 ευρώ το 2020 αυξήθηκε στις 20.000 ευρώ
Στα Ιλίσια, θέση 10 τ.μ. από 18.000 ευρώ το 2020 πωλείται τώρα για 35.000 ευρώ
Η μίσθωση πάρκινγκ σε "καλές" περιοχές του κέντρου αγγίζει ακόμη και τα 350 ευρώ/μήνα

Λιγότεροι, δυστυχώς, αντιλαμβάνονται πόσο καλύτερες θα μπορούσαν να είναι οι πόλεις μας αν κρατούσαν μέρος από αυτή την αξία που προσφέρουν αδιάκριτα και δωρεάν στους οδηγούς, και την επανεπένδυαν στις γειτονιές-πάρκινγκ στις οποίες ζούμε.

Στις 29 Απριλίου, ο Δήμος Αθηναίων διοργάνωσε ειδική συνεδρίαση του Κλιματικού Φόρουμ με θέμα το ποδήλατο, προσκαλώντας φορείς, οργανισμούς και ειδικούς στη βιώσιμη κινητικότητα. Παρουσιάστηκε το ολοκληρωμένο σχέδιο για ένα εκτεταμένο ποδηλατικό δίκτυο στην πρωτεύουσα, με το κύριο εμπόδιο να αναδεικνύεται από τις δημοτικές κοινότητες: τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και οι μόλις 300 νόμιμες θέσεις στάθμευσης σε ολόκληρο τον δήμο που θα πρέπει να παραχωρήσουν χώρο στο ποδήλατο.

"Δεν είναι καθήκον μου ως Δήμαρχος να βεβαιωθώ ότι έχετε θέση στάθμευσης. Για μένα είναι το ίδιο με το αν αγοράζατε μια αγελάδα ή ένα ψυγείο και μετά με ρωτούσατε πού θα τα βάλετε" είχε δηλώσει ο Miguel Anxo Fernández Lores, δήμαρχος της Ποντεβέδρα που επανεξελέγη έξι φορές. Που τέτοια τόλμη στα δικά μας μέρη.

Στη Νέα Υόρκη, 3 εκατομμύρια θέσεις στάθμευσης στο δρόμο (97% δωρεάν) δημιουργούν ένα καθημερινό "κυνήγι" που διέπεται από περίπλοκους κανόνες. Η ιστορία του Γεωργιανού Τζορτζ Μπιτσικασβίλι, που έζησε 33 ημέρες σε ένα βαν για να κρατήσει θέσεις για την Con Edison, αναδεικνύει μια ολόκληρη βιομηχανία "φυλάκων στάθμευσης". Οι Νεοϋορκέζοι σπαταλούν 200 εκατομμύρια ώρες ετησίως ψάχνοντας για πάρκινγκ, αναπτύσσοντας περίπλοκες στρατηγικές, τοπικά έθιμα και τελετουργικές συμπεριφορές, ενώ η έλλειψη χώρου οδηγεί συχνά σε διαφθορά, ανισότητα και βία. Με τα αντίστοιχα εγχώρια φαινόμενα, άραγε, θα ασχοληθούμε ή θα συνεχίσουμε να θεωρούμε απαραβίαστο το "δικαίωμα" στη δωρεάν στάθμευση για πάντα;

2. Δεν Υπάρχει Αγάπη στη Ζούγκλα

Ο Δήμος Αθηναίων εξετάζει την εφαρμογή αυστηρών περιορισμών στα ηλεκτρικά πατίνια, ακολουθώντας το παράδειγμα του Παρισιού που τα απαγόρευσε το 2023. Ο Δήμαρχος Χάρης Δούκας χαρακτήρισε την κατάσταση “απαράδεκτη” και ανακοίνωσε σχέδιο απαγόρευσης σε δρόμους με όριο ταχύτητας άνω των 50χλμ/ώρα και σε αρχαιολογικούς χώρους, ενώ προετοιμάζονται περίπου 70 οριοθετημένες θέσεις στάθμευσης. Υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν πάνω από 4.000 πατίνια στην Αθήνα χωρίς να πληρώνουν για τη χρήση δημόσιου χώρου. Σε πρόσφατη συνάντηση με τέσσερις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην πόλη (Hoppy, Hop, Lime και RideMovi), συμφωνήθηκε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει ανταλλαγή δεδομένων, καθορισμένες θέσεις στάθμευσης, τεχνικούς περιορισμούς ταχύτητας και αποζημίωση για τη χρήση δημόσιου χώρου.

Παρότι δεν αναφέρεται σε καμία επίσημη επικοινωνία (δεν είναι καλύτερο επικοινωνιακά ότι η δημοτική αρχή ακούει τους πολίτες;), το ζήτημα ήρθε αρχικά στο δημοτικό συμβούλιο μετά από πρωτοβουλία πολιτών που συγκέντρωσαν υπογραφές μέσω της πλατφόρμας “Δεν Υπάρχει Αγάπη στη Ζούγκλα”. Διαβάσατε και εδώ σχετικό κείμενο αρκετές μέρες πριν επικοινωνήσει τη θέση του ο Δήμος. Ο Χρήστος που συντόνισε τη συλλογή υπογραφών και έγραψε το παραπάνω κείμενο, μίλησε για το θέμα και στο Explainer του News 24/7. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως οι μηχανισμοί για να συζητηθεί κάτι στο δημοτικό συμβούλιο υπάρχουν και ξεκινάνε με μόλις 25 υπογραφές.

3. Από το 24ωρο Μετρό στα Αυτόνομα Οχήματα

Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών προτείνει την 24ωρη λειτουργία του Μετρό κάθε Σάββατο, στο πλαίσιο μέτρων για τη μείωση των τροχαίων θανάτων. Παράλληλα, σχεδιάζεται η δημιουργία ειδικού Ταμείου Οδικής Ασφάλειας που θα χρηματοδοτείται από τα πρόστιμα ψηφιακής καταγραφής παραβάσεων, ώστε τα μέτρα να μην επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Τα τροχαία δυστυχήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου νέων κάτω των 29 ετών στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Κάθε 14 ώρες ένας συνάνθρωπός μας χάνει τη ζωή του στην άσφαλτο, ισοδυναμώντας με 10 τραγωδίες μεγέθους Τεμπών ετησίως. Το 77% αυτών των θανάτων συμβαίνει μέσα στον αστικό ιστό – διπλάσιο ποσοστό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (38%). Οι πιο ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου (πεζοί, ποδηλάτες και αναβάτες δικύκλων) αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% των συνολικών θανάτων σε αστικές περιοχές.

Η εμπειρία από τη Νέα Υόρκη είναι διδακτική. Παρά τη δεκαετή εφαρμογή του προγράμματος Vision Zero που μείωσε τους θανάτους πεζών κατά 45% (2013-2023), οι σοβαροί τραυματισμοί αυξήθηκαν κατά 10% μεταξύ 2022-2024. Η αποτυχία οφείλεται στο ότι δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς οι τρεις αποδεδειγμένα αποτελεσματικές λύσεις: ο βελτιωμένος σχεδιασμός δρόμων (ιδιαίτερα σε επικίνδυνα σημεία), η αυστηρή αντιμετώπιση των "κατ' εξακολούθηση παραβατών" ταχύτητας και η μείωση των συνολικών διανυθέντων χιλιομέτρων οχημάτων.

Μια μελλοντική προοπτική προσφέρει η τεχνολογία αυτόνομης οδήγησης. Πρόσφατη έρευνα της Waymo, βασισμένη σε ανάλυση 91,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, αποκαλύπτει εντυπωσιακά αποτελέσματα: τα αυτόνομα οχήματά της παρουσιάζουν 92% λιγότερα ατυχήματα με πεζούς, 82% λιγότερα με ποδηλάτες και μοτοσικλετιστές, 96% λιγότερα ατυχήματα με τραυματισμούς σε διασταυρώσεις και 85% μείωση των σοβαρών τραυματισμών συνολικά, συγκριτικά με τους ανθρώπους οδηγούς.

Μέχρι τότε, και αφού ανοίγει ο δημόσιος διάλογος για προτάσεις, μπορούμε να ξεκινήσουμε με την εγκατάσταση περιοριστών ταχύτητας σε οχήματα με επανειλημμένες παραβάσεις. Μόνο στα πατίνια θα το κάνουμε;

Ελλάδα

Οι άντρες αποτελούν το 82% των νεκρών από τροχαίες συγκρούσεις, ενώ οι γυναίκες το 18%. Από αυτό το 18% όμως, το 64% είναι πεζές ή επιβάτες και όχι οδηγοί. Αντίθετα, οι άνδρες νεκροί οδηγούσαν στο 81% των περιπτώσεων.
Μόνο 40.000 επιβάτες έχει καθημερινά το Μετρό Θεσσαλονίκης.
Άλλη μια καλή ανάλυση της αποτυχίας της στεγαστικής πολιτικής στην Ελλάδα με προτάσεις μέτρων για την επαναφορά στην αγορά των κενών κατοικιών, όπως φορολογικά αντικίνητρα για τις μη χρησιμοποιούμενες κατοικίες και κίνητρα για την ανακαίνιση και αξιοποίησή τους. Δύο βασικοί παράγοντες κρατούν εκτός αγοράς χιλιάδες κατοικίες: η υψηλή φορολογία ενοικίων (15%-45%) και ο φόβος των ιδιοκτητών για κακοπληρωτές και καταστροφές.
Η Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις όπως το Ντάλας, η Λισαβόνα και το Σίδνεϊ περιγράφονται ως "εύκολοι στόχοι" ή "ανυπεράσπιστες" απέναντι στις κλιματικές καταστροφές, καθώς διαθέτουν τον "τέλειο συνδυασμό" παραγόντων για πυρκαγιές και πλημμύρες.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μειώνουν τις εκπομπές CO2 κατά περίπου 60% σε σύγκριση με τα συμβατικά οχήματα στην ΕΕ (ποσοστό που αναμένεται να φτάσει το 86% έως το 2050), ακόμη και όταν φορτίζονται με "βρώμικη" ηλεκτρική ενέργεια. Η παραγωγή τους απαιτεί περισσότερο CO2 αρχικά, αλλά στην Ελλάδα ένα ηλεκτρικό όχημα φτάνει σε σημείο εξισορρόπησης άνθρακα μετά από περίπου 30.000 χιλιόμετρα.
Ξεκινά στο Χαλάνδρι η δημιουργία μιας πράσινης περιπατητικής διαδρομής 2 χιλιομέτρων που θα ενώνει 6 σχολεία και θα εξυπηρετεί κτίρια με μεγάλη επισκεψιμότητα όπως το Αστυνομικό Τμήμα, το ΙΚΑ και την Τεχνική Υπηρεσία του δήμου. Ο χρονικός ορίζοντας παράδοσης είναι τα 2 χρόνια.
To CThood αποκαλύπτει τις ανισότητες στην πεζή πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες στην Αθήνα, επιτρέποντας στους χρήστες να εξερευνήσουν ποιες τοποθεσίες μπορούν να προσεγγίσουν σε περίπατο 5 ή 15 λεπτών και πόσο δίκαια κατανέμονται αυτές οι υπηρεσίες σε ολόκληρη την πόλη.
Πόσοι έχουν έστω μια παιδική χαρά σε 5 λεπτά περπάτημα;

Αστική Ζωή

Οδηγεί η ενιαία ιδιοκτησία γης σε καλύτερο αστικό περιβάλλον, επιτρέποντας στους ιδιοκτήτες να δημιουργήσουν δημόσια αγαθά που ωφελούν ολόκληρες γειτονιές ή αντίστροφα οδηγεί σε προβλήματα συλλογικής δράσης, όπου κανένα άτομο δεν αναλαμβάνει το κόστος των δημόσιων αγαθών, η κατακερματισμένη ιδιοκτησία;
Οι ουκρανικοί δήμοι αναπτύσσουν ένα καινοτόμο μοντέλο μεταπολεμικής ανοικοδόμησης με τίτλο "Locals First", όπου τα χρήματα κατευθύνονται απευθείας στις τοπικές αρχές και οι πολίτες συμμετέχουν ενεργά στον σχεδιασμό μέσω δημοκρατικών διαδικασιών, ενώ ήδη 1.469 δήμοι έχουν αναλάβει δράσεις ανασυγκρότησης με τη βοήθεια "αδελφοποιημένων" πόλεων παγκοσμίως.
Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές που κατέστρεψαν πάνω από 16.000 κτίρια στο Λος Άντζελες, η προκατασκευασμένη στέγαση αναδεικνύεται ως βασική λύση για γρήγορη ανοικοδόμηση. Παρόλο που η προκατασκευή αντιπροσωπεύει μόλις το 3% των αμερικανικών κατοικιών (έναντι 90% στη Σουηδία), πλέον κερδίζει έδαφος με τέσσερις κύριες μεθόδους: τρισδιάστατη εκτύπωση κτιρίων με ρομπότ, μετατροπή εμπορευματοκιβωτίων σε κατοικίες, προκατασκευασμένα πάνελ για τοίχους και οροφές, και αρθρωτή δόμηση με ολόκληρα τμήματα σπιτιών που συναρμολογούνται επιτόπου.
Οι κάτοικοι του Σιάτλ ψήφισαν με ποσοστό 63% υπέρ ενός εταιρικού φόρου 5% για μισθούς άνω του $1 εκατομμυρίου που θα χρηματοδοτήσει την Αρχή Κοινωνικής Στέγασης της πόλης με $52 εκατομμύρια ετησίως.
Ο διευθύνων σύμβουλος της IKEA στο Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει την πρόταση του δημάρχου του Λονδίνου για πεζοδρόμηση της Oxford Street, καθώς η εταιρεία ετοιμάζεται να εγκαινιάσει το νέο κατάστημα-ναυαρχίδα της στον δρόμο.
Στη Νέα Ορλεάνη, όπου μεγάλο μέρος της πόλης βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, απλές και οικονομικές λύσεις "πράσινων υποδομών" βοηθούν στην αντιμετώπιση των πλημμυρών. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Water Wise Gulf South έχει εγκαταστήσει 150 έργα, όπως κήπους βροχής, βιοκαναλέτα, διαπερατά οδοστρώματα και βαρέλια συλλογής βρόχινου νερού σε κυρίως αφροαμερικανικές γειτονιές, τα οποία συλλεκτικά μπορούν να συγκρατήσουν 190.000 γαλόνια νερού ανά καταιγίδα. Η προσέγγιση είναι κοινοτική, με τους κατοίκους να αποφασίζουν πού χρειάζονται τα έργα και συχνά να τα σχεδιάζουν και να τα κατασκευάζουν οι ίδιοι.
Μια δεκαετία στη Νέα Ορλεάνη: ο κυκλικός και σχεσιακός ρυθμός ζωής, η ισορροπία μεταξύ κοινοτικής φροντίδας και καθολικής αλληλεγγύης, και η βαθιά συναισθηματική σύνδεση με την τέχνη και τον τόπο.
Γιατί είναι “κοντοί” οι ουρανοξύστες; Στο Μανχάταν τα ενοίκια είναι περίπου διπλάσια από το κόστος προσθήκης ενός επιπλέον ορόφου, υποδηλώνοντας ότι οι τρέχοντες περιορισμοί, και όχι οι φυσικές δυνατότητες ή το κόστος, είναι αυτοί που τους εμποδίζουν να φτάσουν ψηλότερα.
Το Χονγκ Κονγκ έχει την ακριβότερη αγορά κατοικίας παγκοσμίως ($24.000/τ.μ.) παρά τα 90 τετραγωνικά χιλιόμετρα αναξιοποίητης γης. Το πρόβλημα οφείλεται στο σύστημα μίσθωσης όπου η κυβέρνηση κατέχει όλη τη γη και οι διαπραγματεύσεις για αλλαγές χρήσης καταλήγουν σε αδιέξοδο.
Παρά την εντυπωσιακή εμφάνιση των ψηλών κτιρίων και των φωτισμών LED, οι κινεζικές πόλεις είναι δομημένες γύρω από τα "xiaoqus" - περιφραγμένα συγκροτήματα ουρανοξυστών περιτριγυρισμένα από φαρδείς δρόμους. Παρόλο που φαίνονται πυκνοδομημένες, έχουν χαμηλή πραγματική πυκνότητα λόγω των μεγάλων κενών μεταξύ των κτιρίων και λειτουργούν παρόμοια με τα αμερικανικά προάστια - εξαρτώνται από το αυτοκίνητο, διαχωρίζουν τις χρήσεις γης και δεν ευνοούν το περπάτημα.
Τσοντσίν, η μεγαλύτερη πόλη του κόσμου - σε εικόνες.

Βιώσιμη κινητικότητα

[🎧] Νέα μελέτη για motonormativity, στην Ολλανδία αυτή τη φορά, και συζήτηση για τη γλώσσα και πώς αυτή επηρεάζει τις αντιλήψεις των ανθρώπων για την κινητικότητα και το πώς μπορούμε να πούμε καλύτερες ιστορίες για το ποιος και για τι είναι οι δρόμοι μας.
Οι ποδηλάτες και οι πεζοί έχουν 44% περισσότερες πιθανότητες να σκοτωθούν αν χτυπηθούν από ένα SUV παρά από ένα μικρότερο αυτοκίνητο, ενώ τα παιδιά έχουν 82% περισσότερες πιθανότητες.
Οι νέοι οδηγοί και τα παλιά αυτοκίνητα είναι επικίνδυνο μείγμα. Οι νέοι οδηγοί είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν παλαιότερα οχήματα (>15 ετών) ή οχήματα με λιγότερα χαρακτηριστικά υποβοήθησης του οδηγού και ότι και οι δύο αυτοί παράγοντες του οχήματος συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε θανατηφόρα ατυχήματα'.
Η επιβατική κίνηση των ΜΜΜ συσχετίζεται με τον λιγότερο χώρο που αφιερώνεται στη στάθμευση.

Τεχνολογία

[📹] Πως μέσα σε 3 λεπτά αλλάζεις μπαταρία στο ηλεκτρικό σου αυτοκίνητο στην Κίνα.
Σε αντίθεση με τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που απλώς δημιουργούν περιεχόμενο βάσει ανθρώπινων εντολών, η "agentic AI" λαμβάνει αυτόνομες αποφάσεις και δράσεις χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Στον δημόσιο τομέα, αυτή η τεχνολογία μπορεί να αυτοματοποιήσει εργασίες όπως την ενημέρωση ιστοσελίδων για αργίες ή την αναδιοργάνωση ραντεβού όταν οι υπάλληλοι απουσιάζουν.
Έρευνα χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να αναλύσει 32.512 εικόνες από το Google Street View στην περιοχή Kowloon του Χονγκ Κονγκ, εντοπίζοντας τα στοιχεία που κάνουν έναν δρόμο φιλικό προς τους πεζούς. Η μελέτη επιβεβαίωσε ότι οι άνθρωποι προτιμούν να περπατούν σε μέρη με περισσότερα παγκάκια, σκιερά δέντρα, πεζοδρόμια και διαβάσεις, ειδικά όταν αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται μεταξύ τους.