Πολεοσκόπιο, 2025-07-21
Αυτοκινητοκέφαλες Στάσεις Λεωφορείων | Αφήστε τα Παιδιά να Κάνουν Θόρυβο | Γιατί η Φέρουσα Ικανότητα Είναι Ψέμα
Καλώς ήρθατε στο Πολεοσκόπιο, μια διεβδομαδιαία συλλογή ειδήσεων και συνδέσμων για τις πόλεις, την ανάπτυξή τους και τους ανθρώπους που τις κατοικούν.
Τα 3 βασικά
1. Αυτοκινητοκέφαλες Στάσεις Λεωφορείων
Ελάχιστα πράγματα μου θυμίζουν εντονότερα το πόσο αυτοκινητοκέφαλοι είμαστε, από τις στάσεις λεωφορείου-γιγαντιαίες οθόνες. Φαντάζουν καλή ιδέα, αν η μόνη σου επαφή με το δημόσιο χώρο είναι μέσα σε ένα αυτοκίνητο κολλημένο στην κίνηση. Και λογικά ακολουθεί πως τα καθίσματα, στα οποία δεν πρόκειται να καθίσεις ποτέ εσύ, θα έπρεπε να είναι όσο μικρότερα γίνεται για να μην εμποδίζεται η εικόνα που βλέπεις από το παράθυρο σου.
Σε αυτή την ωραία κατάσταση, έρχεται να προστεθεί το γεγονός πως η οθόνη της φωτογραφίας καταναλώνει 52.560 kWh/έτος, δηλαδή την ίδια ενέργεια όσο 14 νοικοκυριά. Για αυτό το λόγο εκπέμπει σημαντική θερμότητα, ενώ ταυτόχρονα υψώνει τείχος στον αέρα. Τη στιγμή λοιπόν που οι κάτοικοι της πόλης παλεύουν με τη θερμική νησίδα, στον Δήμο Αθηναίων έχουν μισθωθεί 523 κοινόχρηστοι χώροι (στέγαστρα στάσεων) και 30 διαφημιστικοί πύργοι «για την προβολή υπαίθριας διαφήμισης» χωρίς κανέναν έλεγχο για το πως αυτή η προβολή πραγματοποιείται.
Αλλά για το ότι δεν χρησιμοποιούμε τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ή το ποδήλατο ή τα πόδια μας) φταίει η κουλτούρα μας. Καραμέλα κανείς;
2. Αφήστε τα Παιδιά να Κάνουν Θόρυβο
Στο Άμστερνταμ, κάτοικοι έφτασαν στα δικαστήρια για τον θόρυβο από παιδιά που έπαιζαν ποδόσφαιρο σε γηπεδάκι της γειτονιάς. Στο Λονδίνο μπορείς να βρεις 7.000 πινακίδες για «απαγόρευση μπάλας» που επηρεάζουν 500.000 παιδιά. Στον Καναδά και στις ΗΠΑ οικογένειες μηνύονται για παιδικές φωνές. Και πολλοί γονείς (εμένα συμπεριλαμβανομένου) έχουν δεχθεί παρατηρήσεις να "διορθώσουν" τα παιδιά τους επειδή δεν παίζουν αθόρυβα.
Ταυτόχρονα, υποτίθεται πως θεωρούμε το δημογραφικό υπαρξιακό πρόβλημα, συμφωνούμε πως τα παιδιά δεν πρέπει να περνάνε υπερβολικό χρόνο μπροστά σε οθόνες και πως πρέπει να αθλούνται, και επιλέγουμε να μένουμε σε πόλεις που έρχονται με μια πληθυσμιακή συγκέντρωση και, στη δική μας τουλάχιστον περίπτωση, με μια έλλειψη ποιοτικών δημοσίων χώρων. Βρείτε τη λύση στην αντίφαση.
Το δικαστήριο στο Άμστερνταμ πάντως έκρινε υπέρ των παιδιών και το αθλητικό συμβούλιο της πόλης δήλωσε ότι ο ήχος των παιδιών που παίζουν δεν πρέπει να θεωρείται ενόχληση, αλλά "φυσικό, ευπρόσδεκτο και αναπόφευκτο μέρος της ζωής".
3. Γιατί η Φέρουσα Ικανότητα είναι Ψέμα
Σύμφωνα με τη μελέτη φέρουσας τουριστικής ικανότητας της Αθήνας που ολοκλήρωσε ο δήμος τον περασμένο Δεκέμβριο, η πόλη αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις λόγω της έντασης του τουρισμού, αλλά προς το παρόν δεν βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στη διαχείριση απορριμμάτων, όπου το εμπορικό τρίγωνο παράγει 65 τόνους σκουπιδιών ημερησίως, ενώ ο δήμος προσπαθεί να ανταποκριθεί με προσλήψεις προσωπικού και υπόγειους κάδους. Επίσης, «μόνο» 14 γειτονιές του κέντρου εμφανίζουν υψηλό κορεσμό, χωρίς όμως να υπάρχει γενικευμένο πρόβλημα όπως σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Τα δίκτυα ύδρευσης αντέχουν καλύτερα από το αναμενόμενο, καθώς η κατανάλωση παραμένει κάτω από τα ιστορικά υψηλά του 2008.
Το μόνο που με κάνουν να καταλαβαίνω όλα τα παραπάνω είναι πως ο ορισμός της φέρουσας τουριστικής ικανότητας είναι καθαρά πολιτικός. Ποσοτικά μπορούμε να υπολογίσουμε ό,τι θέλουμε όπως θέλουμε, αλλά το σημαντικότερο είναι ποιες παράμετρους θα επιλέμουμε να εξετάσουμε. Γιατί μόνο σωλήνες, καλώδια και κάδους και όχι συναισθήματα, προτιμήσεις, αισθητική; Γιατί όχι οικονομική προσιτότητα και προσβασιμότητα;
Όσον αφορά την Αθήνα, το κέντρο της πόλης δέχθηκε 88.000 τουρίστες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο το 2024, καθιστώντας την δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη από τουρίστες πόλη μετά το Παρίσι (400.000 ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Η Κυψέλη έχει 35.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Δεν θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο η καθημερινή ζωή των ντόπιων που συχνά γίνεται αφόρητη;
Μπορεί φέτος οι κάτοικοι της Βαρκελώνης να ψέκασαν τουρίστες με νεροπίστολα και χιλιάδες άνθρωποι να διαδήλωσαν στη Μαγιόρκα, στη Γένοβα, το Παρίσι και τη Βενετία, όμως καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν επιδιώκει πραγματικά να μειώσει τα τεράστια έσοδα που φέρνει ο μαζικός τουρισμός. Και ας μην κάνει κανέναν πραγματικά πλούσιο.
Τι μας εμποδίζει όμως από το να προσπαθήσουμε να αντιστρέψουμε την τάση «περισσότεροι τουρίστες, λιγότερα έσοδα»; Γιατί να μην κάνουμε την Αθήνα ακριβότερη για όσους έρχονται και φθηνότερη για όσους μένουν εδώ; Αν δεν καταλαβαίνετε τι εννοώ, δείτε αυτό.
Ελλάδα
Έρευνα για το αναξιοποίητο στεγαστικό απόθεμα της Θεσσαλονίκης. Ανά φορέα, τόσο ιδιωτικό όσο και δημόσιο.
Έχει η Αθήνα την πλάτη γυρισμένη στη θάλασσα;
Το 40% των πολεοδομικών σχεδίων απεντάχτηκε απο το Ταμείο Ανάκαμψης, γιατί δεν προλαβαίνει να ολοκληρωθεί έγκαιρα.
Η Αθήνα ξεκινά τον σχεδιασμό για προσβάσιμες διαδρομές προς κοινόχρηστους χώρους μέσω του υποχρεωτικού Σχεδίου Αστικής Προσβασιμότητας. Η μελέτη θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο 2026 και τα έργα εντός διετίας μετά. Ωστόσο, το σχέδιο εστιάζει μόνο σε επιλεγμένες διαδρομές (!), όχι σε όλη την πόλη - κάτι που -λογικά- προκάλεσε αντιδράσεις στη σχετική διαβούλευση.
Από το 1990 έως το 2023, τα επιβατικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα αυξήθηκαν από 1,7 σε 5,9 εκατ. (+240%). Το 2023, η Αττική είχε 872 ΙΧ/1.000 κατοίκους, την υψηλότερη αναλογία στην Ελλάδα και την 4η στην ΕΕ μετά από κάτι χωριά της Ιταλίας.
Ο Δήμος Αθηναίων ξεκίνησε κατεδαφίσεις 70 επικίνδυνων κτιρίων με στόχο τη μετατροπή τους σε πάρκα και χώρους πρασίνου.
Η κυβέρνηση λανσάρει στο τέλος του μήνα (;) την εφαρμογή MyStreet, που επεκτείνει το μοντέλο του MyCoast σε πεζοδρόμια και πλατείες. Οι πολίτες θα βλέπουν σε πραγματικό χρόνο τις παραχωρήσεις κοινόχρηστων χώρων σε επιχειρήσεις εστίασης και θα καταγγέλλουν παραβάσεις.
Η πρώτη 24ωρη δοκιμή ΜΜΜ στην Αθήνα (6/7) είχε 45.000+ επιβάτες και χαρακτηρίστηκε επιτυχία. Πόσο εφικτός όμως είναι ο στόχος μονιμοποίησης από Σεπτέμβριο;
Το πρόγραμμα «Συμμετέχω στην Πόλη μου» στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζει όλα τα έργα και τις παρεμβάσεις που υλοποιούνται χάρη στη συνεισφορά ιδιωτικών πρωτοβουλιών, επιχειρήσεων και φορέων και καλεί πολίτες, επιχειρήσεις και οργανισμούς που ενδιαφέρονται να υποστηρίξουν δράσεις με θετικό αποτύπωμα στην πόλη.
Έρχεται επιδότηση για leasing 10.000 ηλεκτρικών αυτοκινήτων που θα αφορά τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Ήρθε η ώρα να αποχαιρετήσουμε τα καλώδια των τρόλεϊ;
«Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της» λέει ο Μπεν Γουίλσον, ιστορικός και συγγραφέας του αγαπημένου «Metropolis». Στη συνέντευξή του στη Lifo αναλύει πώς η ελληνική πόλη εισήγαγε την έννοια του δημόσιου χώρου και της δημοκρατίας μέσω της Αγοράς, ενώ τονίζει ότι οι αποτυχημένες πόλεις είναι αυτές που δεν κάνουν λάθη και δεν αλλάζουν.
Οι πειραγμένες εξατμίσεις σε δίκυκλα εκπέμπουν 100-120 ντεσιμπέλ, προκαλώντας απώλεια ακοής, καρδιαγγειακά προβλήματα, διαταραχές ύπνου. Ο θόρυβος από μηχανάκι είναι υπερδεκαπλάσιος από αυτοκίνητο σε ίδια απόσταση.
Ένα σχόλιο για τις ανύπαρκτες διαβάσεις μας.
Αστική Ζωή
Ο Ζόραν Μαμντάνι νίκησε στο προκριματικό για δήμαρχο Νέας Υόρκης, φέρνοντας στο προσκήνιο τις ακραίες ανισότητες της πόλης. Η Νέα Υόρκη έχει συντελεστή Gini όσο το Ρίο ντε Ζανέιρο, 28.000 κάτοικους με εισόδημα μεγαλύτερο από $1 εκατομμύριο να πληρώνουν το 42% των δημοτικών φόρων, και 123 δισεκατομμυριούχους. Παράλληλα, 750.000 άνθρωποι είναι σε βαθιά φτώχεια, με την παιδική φτώχεια να φτάνει το 25%. Η στήριξη στον Μαμντάνι έρχεται κυρίως από τη μεσαία τάξη (εισόδημα $60-150χιλ) που νιώθει τη «συμπίεση».
Η Καλιφόρνια «σπάει» τον περιβαλλοντικό νόμο για να χτίσει περισσότερα σπίτια. «Go YIMBYs».
Η Σεούλ αντιμετωπίζει την επιδημία μοναξιάς με «mind convenience stores». Καθώς τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά εκτοξεύτηκαν από 16% σε 40% σε 20 χρόνια, η πρωτεύουσα δημιούργησε χώρους όπου μοναχικοί άνθρωποι μπορούν να κάτσουν, να φάνε instant noodles, να κάνουν foot spa ή απλά να περάσουν χρόνο με παρέα.
Καθώς αυξάνεται η βία, οι γερμανικές πόλεις εισάγουν προγράμματα επιδότησης ταξί για γυναίκες το βράδυ.
Μάχη για τα παγκάκια στη Γαλλία. Πριν 20 χρόνια, πολλές πόλεις αφαίρεσαν τα παγκάκια τους μετά από αστικές ταραχές για να αποτρέψουν παραβατικότητα. Σήμερα διοργανώνεται Φεστιβάλ Παγκακιών με θεατρικές παραστάσεις για την επανακατάκτηση δημόσιου χώρου.
Καθώς η ζέστη σπάει ρεκόρ, οι πόλεις καινοτομούν. Η Αμβέρσα δημιουργεί «Cool Spots» με 80% σκιά. Η Βαλένθια μετατρέπει βιβλιοθήκες σε κλιματικά καταφύγια. Η Τουλούζη φυτεύει 100.000 δέντρα έως 2030 και δοκιμάζει σκίαστρα. Και άλλα παραδείγματα.
Η Ρώμη φιλοξενεί 1.600 φυτά, 5.200 έντομα, 100 πουλιά, και 40 θηλαστικά. Το 35% της πόλης είναι πράσινος χώρος.
Κριτική για το Milton Keynes, βρετανική πόλη χτισμένη στη δεκαετία του '60 για να ανακουφίσει το Λονδίνο. Σχεδιάστηκε για αυτοκίνητα με grid σύστημα, μοντερνιστικά κτίρια και υπόγειες διαβάσεις πεζών. Παρά την οικονομική επιτυχία, ο συγγραφέας την θεωρεί «ψυχρή» και κενή από πνεύμα. Σε περίπατο 2,5 χλμ συναντά μόλις 3 άτομα.
[📹] Πώς το Άμστερνταμ στοχεύει να μετατραπεί σε μια πλήρως κυκλική πόλη μέχρι το 2050.
Πως η μικρή σουηδική πόλη Tomelilla (7.000 κάτοικοι) έγινε η πρώτη τοπική αυτοδιοίκηση που εφαρμόζει τα doughnut economics στη λήψη των αποφάσεων της.
Το Parque Prado στο Μεδεγίν της Κολομβίας μετέτρεψε έναν εγκαταλελειμμένο χώρο στάθμευσης και 6 κατεστραμμένα σπίτια σε πάρκο με 1,5 εκατ. δολάρια. Πως; Διατηρώντας το 70% των υπαρχόντων υλικών, χρησιμοποιώντας σκυρόδεμα για γέμισμα και ξυλεία για παγκάκια, και συλλέγοντας σπόρους από φυτά που είχαν φυτρώσει φυσικά στον χώρπ.
Επιχειρηματίες στο Μπρούκλιν μετατρέπουν πλυντήρια σε υβριδικούς χώρους με μπαρ, καφέ και εκδηλώσεις.
Η «κοινωνική συνταγογραφία» εξαπλώνεται σε 30 χώρες - αντί για μόνο φάρμακα, γιατροί συστήνουν ποδήλατο, τέχνη, εθελοντισμό, φύση.
Βιώσιμη κινητικότητα
Η Μπολόνια, με την εφαρμογή του ορίου των 30 χλμ/ώρα, εξοικονόμησε 150 εκατ. ευρώ σε 6 μήνες από μείωση ατυχημάτων. Περισσότερα αποτελέσματα: 60% των οδηγών τηρούν το όριο, -58% φρενάρουν απότομα, -31% επιταχύνουν επικίνδυνα, -17% εκπομπές ρύπων. Η αύξηση χρόνου μετακίνησης; Λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα σε ταξίδι 10 λεπτών.
Το Central Park (42 εκατ. επισκέπτες/έτος) αναδιαμορφώνει τους δρόμους του και τους χωρίζει σε λωρίδες ανάλογα με τη χρήση. Στόχος η διαχείριση 115.000 ημερήσιων χρηστών που περιλαμβάνουν δρομείς, ποδηλάτες, πατίνια, άμαξες και τουρίστες. Ζάππειο, λαμβάνεις;
Γιατί οι καλύτεροι ποδηλατόδρομοι δέχονται τις περισσότερες επιθέσεις. Στο Τορόντο, η προστατευμένη λωρίδα 13 χλμ στη Bloor Street διπλασίασε την κίνηση των ποδηλάτων και τριπλασίασε τη χρήση τους στο κέντρο. Παρόλα αυτά, ο πρωθυπουργός νομοθέτησε για την κατεδάφισή της, κατηγορώντας την για αύξηση της κίνησης αυτοκινήτων. Μελέτες και διαρρεύσαν έγγραφα της κυβέρνησης αποδεικνύουν το αντίθετο.
Η μαθηματική φόρμουλα που καταστρέφει τις γειτονιές. Οι αμερικανικές πόλεις σχεδιάζουν δρόμους βάσει του «Level of Service» - ένα σύστημα βαθμολόγησης που μετράει μόνο την καθυστέρηση αυτοκινήτων σε δευτερόλεπτα. Βαθμός F σημαίνει αναμονή πάνω από 80 δευτερόλεπτα στο φανάρι. Αυτό δικαιολογεί έργα εκατομμυρίων για εξοικονόμηση λίγων δευτερολέπτων, αγνοώντας ασφάλεια, ποιότητα ζωής και προσβασιμότητα. Για να γίνει ακόμα καλύτερο, η ανάλυση γίνεται μόνο στην πιο πολυσύχναστη ώρα - οι άλλες 23 ώρες δεν μετρούν.
Τεχνολογία
Ερευνητές από το ETH Zurich δημιούργησαν ζωντανό οικοδομικό υλικό που τυπώνεται σε 3D και τρώει CO2.