Πολεοσκόπιο, 2025-08-04

Πως σχεδιάσαμε τη σκιά έξω από τις πόλεις μας | Προσβασιμότητα à la carte | Super JUMBO Κωδικός Θανάτου

🇫🇷 Για την επόμενη εβδομάδα θα είμαι στο Παρίσι. Ναι, έχω νοικιάσει ποδήλατο. Αν έχετε προτάσεις που πιστεύετε πως θα εκτιμήσω, στείλτε μου.

---

Καλώς ήρθατε στο Πολεοσκόπιο, μια διεβδομαδιαία συλλογή ειδήσεων και συνδέσμων για τις πόλεις, την ανάπτυξή τους και τους ανθρώπους που τις κατοικούν.

Τα 3 βασικά

1. Πως σχεδιάσαμε τη σκιά έξω από τις πόλεις μας

Oι σύγχρονες πόλεις έχουν σχεδιαστεί με τρόπο που αποκλείει τη σκιά. Από τους αρχαίους Σουμέριους που χτίζαν στενούς δρόμους και προσανατολίζαν τις πόλεις τους διαγώνια για ίσες ποσότητες ήλιου και σκιάς, φτάσαμε στη σύγχρονη εποχή όπου η φοβία για τη φυματίωση και η επικράτηση του κλιματισμού οδήγησαν σε πόλεις γεμάτες γυαλί και ανοιχτούς χώρους.

Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η καθαρή θερμική επιβάρυνση είναι έως και 20–40°C χαμηλότερη στη σκιά σε σύγκριση με τις γειτονικές περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Για παράδειγμα, ένα άτομο που στέκεται κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο στο Φοίνιξ της Αριζόνα, σε μια μέρα με θερμοκρασία αέρα 35°C, θα βιώσει θερμικό φορτίο 80°C σε άμεση έκθεση στον ήλιο, ενώ κάποιος που βρίσκεται στη σκιά θα βιώσει θερμικό φορτίο παρόμοιο με τη θερμοκρασία του αέρα.

Μπορούμε να την επαναφέρουμε; Τα σκίαστρα αποτελούν μια λύση. Δεν προσφέρουν όλα τα σπουδαία που προσφέρουν τα δέντρα, όμως «μπορούν να αποτρέψουν κάποιον από το να λιποθυμήσει σε μια στάση λεωφορείου την ίδια μέρα που εγκαθίστανται», είναι φθηνά και δεν ακουμπάνε υπάρχουσες υποδομές.

Κάθε άνοιξη, η Σεβίλλη εγκαθιστά «ηλιακά πανιά» πάνω από δρόμους και πλατείες. Η Σιγκαπούρη απαιτεί 50% σκιά σε όλους τους δημόσιους χώρους, το Φοίνιξ έχει εγκαταστήσει σκιάστρα σε 3.054 από τις 4.000 στάσεις λεωφορείων του και η πόλη του Άμπου Ντάμπι απαιτεί «συνεχή σκιά» για το 80% των κύριων πεζοδρομίων του.

Στις ελληνικές πόλεις αντιμετωπίζουμε σοβαρή έλλειψη σκιάς και θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο τι κάνουμε για αυτό. Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε από τις λίγες παιδικές χαρές που έχουμε για να μην αναγκάζονται τα παιδιά που δεν πάνε στο χωριό να μένουν στο σπίτι -τουλάχιστον για το διάστημα 12:00-18:00- ολόκληρο το καλοκαίρι. Δεν ακούγεται τόσο smart & cool αλλά θα έκανε πραγματική διαφορά.

2. Προσβασιμότητα à la carte

news247gr

A post shared by @news247gr

Το Σχεδίο Αστικής Προσβασιμότητας της Αθήνας θα κάνει προσβάσιμες «επιλεγμένες διαδρομές». Το πρόγραμμα Προσβασιμότητα κατ’ οίκον θα διασφαλίσει στα άτομα με αναπηρία την απρόσκοπτη πρόσβαση στις κατοικίες ή στους χώρους εργασίας τους, μάλλον με την ελπίδα πως αυτά θα συνδέονται μεταξύ τους από τα προαναφερθέντα Σ.Α.Π..

Αποτέλεσμα: Ένα αποκεντρωμένο γκέτο όπου τα ΑμεΑ μπορούν να κινούνται σε προκαθορισμένες διαδρομές σαν σε videogame του '80.

Για το υπόλοιπο 95% της πόλης - τα σπίτια φίλων και συγγενών, εστιατόρια και καφέ, κινηματογράφους και θέατρα, πλατείες και παιδικές χαρές - υπομονή. Που θα πάει, θα εμφανιστεί ο σύμβουλος που θα παρουσιάσει την καθολική προσβασιμότητα ως το κλειδί που θα ξεκλειδώσει τους επόμενους 1,3 δισεκατομμύρια τουρίστες και τότε θα την εξετάσουμε σοβαρά.

3. Super JUMBO Κωδικός Θανάτου

Από τον Ουίνστον Σμιθ στο Twitter.

Μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής στην Ελλάδα προωθεί κλιπ απενεργοποίησης ζώνης ασφαλείας και ένα απλό google search αποδεικνύει πως δεν αποτελεί κάποια εξαίρεση. Ένα προϊόν που ξεκάθαρα ενθαρρύνει επικίνδυνες συμπεριφορές και υπονομεύει τις προσπάθειες για οδική ασφάλεια (κάθε χρόνο συμβαίνουν δέκα Τέμπη στους δρόμους μας).

Σας φαίνεται λογικό; Είναι ευθύνη του αγοραστή το πως θα το χρησιμοποιήσει (π.χ. για να ανακατέψει τη σαλάτα του) και δεν θα έπρεπε να απασχολεί την εταιρεία και το κράτος παραπάνω;

Αν αντί για κλιπ απενεργοποίησης ζώνης αυτοκινήτου, πουλούσαν κλιπ απενεργοποίησης ορίου ταχύτητας για πατίνια; Τι αντιδράσεις θα είχαν τότε από τους επισκέπτες των καταστημάτων τους; Και επικίνδυνοι, και αυτοκινητοκέφαλοι.

---

---

Ελλάδα

• Σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικογένειας για την κοινωνική αντιπαροχή μέχρι τις 20 Αυγούστου.

• Η συνεχής χρήση του κλιματισμού των ηλεκτρικών λεωφορείων κατά τη διάρκεια του καύσωνα αποφόρτισε γρήγορα την μπαταρία τους, με αποτέλεσμα το 27% των οχημάτων να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν και τις δύο βάρδιες των δρομολογίων τους. Στα υπόλοιπα μέσα μας, δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια. Αυτή τη στιγμή στο μετρό δεν έχουν κλιματισμό οι 20 από τους συνολικά 52 συρμούς.

• Φταίει για τα ατυχήματα με τα αστικά λεωφορεία η ιδιωτικοποίηση τους;

• [📹] Η απόλυτη παρακμή του ιστορικού εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.

• Η ομάδα Cut it Right καταγράφει με εικόνες την εγκατάλειψη του αστικού πρασίνου και παρεμβαίνει όσο είναι δυνατόν για τη διάσωση του.Πως μπορεί να φτιαχτεί το ελληνικό πεζοδρόμιο;

Αστική Ζωή

• Μέχρι το 2050, 900 εκατ. Αφρικανοί θα μετακομίσουν σε πόλεις που δεν έχουν χτιστεί ακόμα. Τα προβλήματα; Πολλά. Ενδεικτικά, μια άδεια δόμησης στη Γκάνα χρειάζεται 4-5 χρόνια, ενώ ο προϋπολογισμός του Ναϊρόμπι ανά κάτοικο είναι $56.

• Μηχανή αναζήτησης επιτρέπει να αναζητήσετε οποιοδήποτε κείμενο σε οποιονδήποτε δρόμο της Νέας Υόρκης.

  

• Το ηλεκτρικό δίκτυο της Βόρειας Αμερικής έχει 9,6 εκατ. χιλιόμετρα καλώδια, 12.500 εργοστάσια, και 80 εκατ. σπίτια με 90 κιλά χαλκό το καθένα. Πώς λειτουργεί το ηλεκτρικό σύστημα.

• Εκτός από τη σκιά, οι πόλεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν και τον αέρα για δροσιά. Από το 1950, η Στουτγκάρδη προστατεύει αόρατους διαδρόμους αέρα που φέρνουν δροσιά από τους λόφους. Τώρα 40+ κινεζικές μεγαλουπόλεις κάνουν το ίδιο: χαμηλά κτίρια, πράσινες ζώνες, ακόμα και ουρανοξύστες με τρύπες.

• Οι πολιτείες και οι τοπικές φιλανθρωπικές οργανώσεις που δίνουν δωρεάν κλιματιστικά σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.

• Ο ουρμπανισμός του Sesame Street.

• Το 6% των νοικοκυριών στις ΗΠΑ περιλαμβάνει κάποιο μέλος που αντιμετωπίζει δυσκολίες στη χρήση του σπιτιού του λόγω προβλημάτων προσβασιμότητας.

• Το Λονδίνο φτιάχνει μουσείο για τον μπρουταλισμό στην αρχιτεκτονική.

• Οι Γερμανοί αγοράζουν μαζικά φορητά κλιματιστικά. Το 18% πλέον διαθέτει κλιματιστικό (από 13% το 2023).

• Νέα γενιά μορφωμένων νέων στο «Garbage City» του Καΐρου αλλάζει το στίγμα της ανακύκλωσης.

  

Βιώσιμη κινητικότητα

• Στο Ελσίνκι δεν έχουν ούτε ένα θάνατο από τροχαίο εδώ και ένα χρόνο.

• Τα τραμ-τρένα είναι ιδανικά για να συνδέουν προαστιακές σιδηροδρομικές γραμμές με το κέντρο πόλεων 250-400 χιλ. κατοίκων, εξοικονομώντας εκατοντάδες εκατομμύρια.

• Είναι το Σαν Φρανσίσκο πλέον αυτοκινητούπολη; Η χρήση ΜΜΜ έχει κατερρεύσει (η BART έχασε 59% των επιβατών από το 2019), ενώ 70% των κατοίκων έχουν αυτοκίνητο.

• Η Ισπανία κάνει υποχρεωτική την ασφάλιση για e-scooters και e-bikes.

• Η Uber δοκιμάζει στις ΗΠΑ επιλογή σύνδεσης γυναικών οδηγών με γυναίκες επιβάτες. Οι γυναίκες είναι το 20% των οδηγών της πλατφόρμας.

• Η Ζυρίχη άνοιξε το πρώτο αποκλειστικά ποδηλατικό τούνελ της Ευρώπης κάτω από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό. Κόστος 41,2 εκατ. ευρώ, 440 μέτρα μήκος, 1.240 θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων και 74% των πολιτών να ψηφίζουν υπέρ της κατασκευής του.

• Οι παραλιακοί ποδηλατόδρομοι δεν είναι μόνο απόλαυση αλλά μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ανακούφιση της κυκλοφορίας και να μετριάσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του υπερτουρισμού.

Τεχνολογία

• Ρομπότ χρησιμοποιούν το μετρό του Shenzhen για να εφοδιάζουν 7-Eleven.

  

• Πρώην μηχανικοί της Waymo ίδρυσαν την Bedrock Robotics με χρηματοδότηση $80 εκατ. για να κάνουν τα οχήματα εργοταξίων αυτόνομα.

• Δήμαρχοι αμερικανικών πόλεων χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για προληπτική αστυνόμευση, ψηφιακούς διδύμους υποδομών και επιτάχυνση εγκρίσεων κατοικιών. Το Στάνφορντ συνεργάζεται με πόλεις όπως το Σαν Φρανσίσκο για να χρησιμοποιήσει AI στις πιο χρονοβόρες εργασίες των δημοσίων υπαλλήλων.

• «Έξυπνες» δημόσιες τουαλέτες με app verification, βαθμολόγηση τύπου Uber και αισθητήρες χωρίς παραβίαση ιδιωτικού απορρήτου.